İtilaf Devletleri’nin, İstanbul’un işgalinden önce başlayan iç bölgelerdeki tedbirleri devam ediyor. 200 kişilik İngiliz kontrol birliklerinin Ankara ve Eskişehir’den İzmit’e çekilmeleri tamamlandı. Eskişehir’e İngiliz birlikleri 17 Kasım 1918’de gelmiş, daha sonra bunlar takviye almışlardı. ★ Bir Hintli birliği Akhisar’ı işgal etti. İlk kez Yunanlılar tarafından 5 Haziran’da işgal edilen Akhisar, 9 Haziran’da boşaltılmış, ancak 22 Haziran’da ikinci kez işgal altına alınmıştı.
(Kaynak: Kurtuluş Savaşı Günlüğü 2 / Zeki Sarıhan / Syf 444)
Ankara, Doğu’da Ermeniler üzerine harekete geçmek istiyor: Mustafa Kemal, bazı devletlere gönderdiği telgrafta, Ermeni zulümlerini protesto etti. Telgrafta yer alan bilgilere göre şubat ayı içinde Ermeniler Kars ilinde 40 Müslüman köyünü tamamen imha ettiler. 2.000 kişiyi öldürdüler. 19 Mart’ta Orduabad, Ahur, Civa Ciyuri, Vedi bölgelerinde saldırıya başladılar. Mustafa Kemal, bu saldırıların önüne geçilmezse pek büyük bir facia çıkacağını da bildirdi. ★ Kâzım Karabekir de Erivan Ermeni Hükümeti Askerî Kumandanlığı’na gönderdiği bir yazıda, Ermeni kumandanlarının sınırdaki aşiretleri Türklerden ayırmak için bildiriler göndermesinden, Müslümanlara zulüm yapıldığından şikâyet etti. Müslüman halkın son derece galeyanda olduğunu bildirdi. Doğu Anadolu’nun Ermenilere verileceği yolundaki propagandayı protesto etti.
(Kaynak: Kurtuluş Savaşı Günlüğü 2 / Zeki Sarıhan / Syf 444)
18 Mart’ta İstanbul’dan yola çıkarılan Türk tutuklular Malta’ya vardı. ★ Polis, Ahmet Emin Bey’in evini aradı. Başka bir evde kalmakta olan Ahmet Emin Bey, ABD Yüksek Komiserine danıştı. Bristol ona Ankara’ya kaçmasını öğütledi ve bu konuda yardım vaat etti. Ahmet Emin Bey, İtalya, Türk ve İngiliz makamlarını dolaşarak teslim olmak istediyse de kendini teslim alacak makamı bulamadı. Anadolu’ya gitmek için Üsküdar’a geçtiyse de bundan vazgeçip geri döndü.
(Kaynak: Kurtuluş Savaşı Günlüğü 2 / Zeki Sarıhan / Syf 444)
Erzurum’da 16 Mart’ta göz hapsine alman İngiliz Kontrol Subayı Rawlinson, Karabekir’e ikinci bir mektup (birincisi 19 Mart) yazarak, Ankara’ya gönderilmesini ya da Londra’ya gitmesi için serbest bırakılmasını rica etti. Londra’da Türkiye için çalışacağını vaat etti. Karabekir’in Görüşü: “Kaçmak istiyor”
(Kaynak: Kurtuluş Savaşı Günlüğü 2 / Zeki Sarıhan / Syf 444)
İradei Milliye: Kâbus! Ey İslam âlemi ve masum beşeriyet! Yirminci asır zulüm cellatları, medeniyet dünyasını lekedar etmektedir. İnsaniyet namus ve ismetinin nasıl ayaklar altına alındığını İstanbul’da görünüz. İşgal, azim ve millî dayanışmayı takviye etmiştir.
(Kaynak: Kurtuluş Savaşı Günlüğü 2 / Zeki Sarıhan / Syf 444)
Ahali (Edirne): Neden silaha sarıldık? İngiltere her şeyi yumruğu ile halletmek istiyor. Biz de evimizi, ocağımızı, koyunlarımızla sığırlarımızı düşman pençesinden kurtarmak için silaha sarıldık. Bunu anlayamamış kaz kafalı adamlara atalarımızın şu sözünü hatırlatalım: Hazır ol cenge ister isen sulh ü salah.
(Kaynak: Kurtuluş Savaşı Günlüğü 2 / Zeki Sarıhan / Syf 444)
Bilal Şimşir’in Malta Sürgünleri kitabından bir kesit:
‘İşgalden iki gün sonra, İstanbul’daki yüksek komiser Amiral de Robeck, Malta Valisi Lord Plumber’e şunu teller:
18 Mart günü, 30 kadar önemli Türk siyasi suçlusunu Benbow gemisine yüklüyorum. Majesteleri Hükümetinin talimatı uyarınca tutuklandılar. Bunların Malta’da kabulü ve emin bir yere hapsedilmeleri için emir verirseniz müteşekkir kalırım. Benbow 21 Mart’ta Malta’da olacak.’
Amiral De Robeck, vapura yükleyip Malta’ya yolladığı bu kişileri kısaca Lord Curzon’a tanıtır.
Listenin üçüncü sırasında bulunan Hüseyin Rauf Bey için ‘Eski Bahriye Nazırı. Milliyetçi hareketin başlıca teşkilatçılarından biri. Sivas mebusu’ der. Adının karşısında bir de rakam vardır: 2776. Bu Rauf Bey’in Malta’daki sürgün numarasıdır. Bundan böyle Rauf Bey, artık İngilizlerin bir konuğu değildir. Kaptan köşkünde ağırlanmaz. Tel örgüler arkasında, Polverista kampında tutukludur. Kendisinden Malta’a ‘savaş tutsağı, siyasal suçlu, savaş suçlusu’ diye söz edildiği olacaktır. Ama bu dönemin İngiliz belgelerinde o, sürekli olarak sadece bir numarayla anılır. 2776 Rauf Bey!’
