top of page

6 Haziran 1920 Pazar

İstanbul Birinci Divan-ı Harb-i Örfi, Kuvayı Milliye önderlerinden bir grubu daha idama mahkum etti. Kuvayı Milliye adı altında çıkarılan fitne ve fesadın tertipçisi ve teşvikçisi olmak suçuyla idama mahkum edilenler şunlar: Albay İsmet Bey (İnönü), Dışişleri Bakanı Bekir Sami Bey, İktisat Bakanı Yusuf Kemal Bey, Ankara Müftüsü Rıfat Efendi (Börekçi), İsmail Fazıl Paşa, Meclis İkinci Başkanı Celalettin Arif Bey, Hamdullah Suphi Bey, Eğitim Bakanı Rıza Nur Bey, Şer'iye Bakanı Mustafa Fehmi Efendi, Albay Selahattin, Fahrettin, Abbas Hilmi Beyler... İdam cezalan Padişah tarafından 15 Haziran'da onaylanacak. Aynı mahkeme, Mustafa Kemal ve Ali Fuat Paşalarla Kara Vasıf, Alferd Rüstem, Dr. Adnan Beyler ve Halide Edip Hanım'ı ı ı, Fevzi Paşa'yı 24 Mayıs'ta idama mahkum etmişti.


(Kaynak: Kurtuluş Savaşı Günlüğü 3 / Zeki Sarıhan / Syf 73)


Tokat ve Zile yöresindeki kargaşa devam ediyor. Çorum Mutasarrıfı Cemal Bey, Tokat Mutasarıflığı'nı Çapanoğulları'na karşı uyardı. Zile'deki isyancıları bastırmak için Tokat'tan 200 kişilik' kuvvet gönderildi. İsyancı Postacı Nazım kuvvetleri 150 atlı ve 200 yaya kuvvetiyle gece Zile'yi sarmıştı.


(Kaynak: Kurtuluş Savaşı Günlüğü 3 / Zeki Sarıhan / Syf 73)


Trakya Milli Komutanı Cafer Tayyar Bey'in siyasi müşaviri Şekip Bey, Yunan istilasına karşı Trakya'nın birlikte savunulması, Türkiye'ye gizlice silah verilmesi gibi konuları görüşmek üzere Sofya'ya geldi. Bir yıl kadar Bulgaristan' da kalacak olan Şekip Bey, iktidardaki Çiftçi Partisi çevreleriyle ilişki kuracak.


(Kaynak: Kurtuluş Savaşı Günlüğü 3 / Zeki Sarıhan / Syf 73)


Kuvayı Milliye'ye katılmak için İstanbul'dan gece (6/7) havalanan 3 uçak, Anadolu'ya geçemedi. Uçaklar kalkamadılar, biri yandı, ikisi kırıldı. Yalnız ı uçak uçabildi. Bazı subay, er ve makinistler uçak istasyonunun kasasını alarak Kartal yönünde kaçtılar. Damat Ferit, olayı İngiliz temsilcisi General Şati Wort'a yazı ile bildirdi, İzmit'te ve Boğaz'da tedbir alınmasını istedi. Geride daha işe yarar 43 uçak var. Bugün Kuvayı İnzibatiye'den 1 subay ve 91 er İzmit kuzeyinde Yüzbaşı Mesut Müftezesi'ne katıldı.


(Kaynak: Kurtuluş Savaşı Günlüğü 3 / Zeki Sarıhan / Syf 73)


Metin Aydoğan Ülküye Adanmış Bir Yaşam kitabında bu dönemin genel bir değerlendirmesini yapıyor:


Meclis’in açılmasından 1921 başına dek geçen 8 ay, dış saldırıların, ekonomi siyasi baskıların, ayaklanmaların ve bunlara karşı direnişin yoğunlaştığı bir dönemdir. Eldeki ordu ya da milis güçlerine dayanılarak üç cephede işgalcilerle, 34 bölgede hilafetçi ayaklanmalarla savaşıldı, büyük devletlerin siyasi oyunlarına karşı, Meclis meşruiyetine dayanılarak politikalar geliştirildi. Savaş içinde olunmasına karşın, katılımcı bir siyasi işleyiş çalışmalara egemen kılındı ve hemen her konu tartışıldı. Yapılmak istene her iş, oylamalarla oluşturulan çoğunluk kararlarıyla uygulandı. Anadolu’da benzersiz bir olay yaşanıyor, güçlüklerle sürdürülen bir savaş içinde katılımcı bir halk devleti ve halk ordusu kuruluyordu.


Güney Cephesi’nde Fransız ve Ermenilere karşı savaşılıyordu. Adana, Antep, Maraş ve Urfa, sıradışı olayların yaşandığı direniş merkezleriydi. Büyük devletlerin söz verdiği Kilikya’ya yerleşmeye çalışan Ermeniler, Fransızlarla birlikte Adana’yı ve Çukurova köylerini adeta bir insan mezbahasına çevirmişti. Fransız İşgal Orduları Yüksek Komiseri General Gourand’ın emriyle, yüzlerce köy yakılmış, yüzlerce kurtuluş savaşçısı kurşuna dizilmişti. Silah toplama adına ev soygununa dönüşen baskınlar yapılıyor, insanlar öldürülüyordu. Adana halkı, evlerine bırakarak Toroslar’a kaçıyordu.


(Kaynak: Ülküye Adanmış Bir Yaşam 1 / Metin Aydoğan / Syf 284)

GUN GUN KUTULUS yazi.JPG
bottom of page